Dlaczego w nocy nie widzimy barw i szczegółów?
Po zmroku, nasze oczy „przełączają się” na widzenie nocne. Bodźce świetlne, które przekazane zostaną do naszego mózgu, odbierają wtedy pręciki – fotoreceptory znajdujące się w siatkówce naszego oka, dzięki którym możliwe jest widzenie nawet przy bardzo małym oświetleniu. Widzenie nocne uniemożliwia nam postrzeganie barw i szczegółów, możemy natomiast rozpoznawać kształty i rejestrować ruch2. Po zmroku niestety wydłuża się również czas reakcji kierowcy i bardzo często ujawniają się wady wzroku, których nie zauważamy przy dobrym oświetleniu.
Olśnienie – co to za zjawisko?
Olśnienie to zjawisko, które występuje głównie w nocy i ma miejsce, kiedy w ciemności nagle pojawia się intensywne źródło światła (mogą to być np. reflektory nadjeżdżającego z przeciwka samochodu) oślepiające kierowcę. W efekcie dochodzi do chwilowego obniżenia ostrości wzroku oraz zdolności do rozpoznawania kształtów. Zjawisko to jest tym silniejsze, im intensywniejsze było źródło światła3.
I tak źle i tak niedobrze – oczy, a czynniki atmosferyczne
Naszym oczom nie służy nadmiar słońca, mglista jesienna pogoda oraz odbijający światło śnieg. Dużym utrudnieniem są również opady deszczu, deszczu ze śniegiem i zachmurzenie, które sprawia, że widzimy znacznie gorzej niż w nocy. Zbyt niskie i zbyt wysokie temperatury również nie pozostają dla nich bez znaczenia. Szkodzi im zarówno chłodząca powietrze klimatyzacja, jak i włączane jesienią i zimą ogrzewanie. Suche powietrze powoduje podrażnienia i nadmiernie wysusza nasze oczy. Jakie przeszkody czekają jeszcze na kierowców? Co może dodatkowo zakłócać ich ostrość wzroku?
Zmęczenie za kierownicą – mierzone promilami
Bardzo często kierowcy, którzy mają do przejechania długą trasę, decydują się na podróż nocą. Niestety mimo tego, że ruch na drogach jest znacznie mniejszy niż w dzień, taka jazda może okazać się bardzo niebezpieczna. Już dwie godziny spędzone za kierownicą bez przerwy, powodują że zaczynamy popełniać błędy podobne do tych, które popełnia osoba posiadająca we krwi 0,5 promila alkoholu. Co gorsza, stan kierowcy podróżującego w nocy bez odpoczynku nieustannie się pogarsza. Po trzech godzinach wydłużający się czas reakcji, zmniejszająca się ostrość widzenia i problemy z zachowaniem równego toru jazy odpowiadają już 0,8 promila, a po upływie czterech godzin prawie jednemu4.
Niewyspany jak pijany – czas reakcji, koncentracja i ostrość wzroku kierowcy po nieprzespanej nocy
Jeszcze gorzej sytuacja wygląda, jeśli za kierownicą siada osoba, której nie udało się przespać w ciągu nocy zalecanych 7 godzin. Nawet brakujące dwie godziny snu mogą być przyczyną realnego zagrożenia podczas jazdy. Niewyspany kierowca zachowuje się tak, jakby był pijany. Znacznie pogarsza się ostrość widzenia i zawęża jego pole, wydłuża się czas reakcji i osłabia koncentracja, pojawiają się również problemy z oceną odległości oraz rozpoznawaniem kształtów i kolorów. Wydłuża się również czas adaptacji narządu wzroku do zmiany oświetlenia5.
Ćwiczenia oczu dla kierowców
Oczy kierowcy pracują bardzo intensywnie, dlatego musimy pamiętać o tym, aby zapewnić im odpoczynek. Bardzo ważne jest, aby w trakcie jazdy co 2 godziny robić sobie 15-minutowe przerwy i wykonywać ćwiczenia na zmęczone oczy, które mają za zadanie zrelaksować oczy i poprawić ich nawilżenie.
- Wybierzmy sobie kilka punktów znajdujących się blisko i daleko nas, a następnie starajmy się patrzeć na nie naprzemiennie.
- Dużo mrugajmy.
- Wyobraźmy sobie, że przed oczami narysowaną mamy cyfrę osiem i starajmy się wodzić po niej wzrokiem.
- Poruszając tylko gałkami, starajmy się spojrzeć jak najdalej w prawo, a potem powoli przenieśmy swój wzrok w lewo.
- Zamknijmy oczy i poruszajmy gałkami raz w górę, raz w dół.
Wzrok możemy również wspomagać poprzez odpowiednią suplementację. Spośród dostępnych na rynku preparatów należy wybrać ten, który będzie zwierał potrzebne do prawidłowego funkcjonowania oczu substancje odżywcze. Nutrof Total to suplement diety na oczy posiadający w składzie między innymi znajdujące się w siatkówce oka barwniki luteinę i zeaksantynę w przebadanej proporcji 5:1, wspomagający prawidłowe widzenie cynk, a także kwasy omega-3, resweratrol oraz witaminy i minerały.
Badania wzroku – (nie)obowiązkowe?
Większość kierowców, którym wydane zostało bezterminowe prawo jazdy, nie poddaje się badaniom wzroku. Niestety nie istnieją przepisy, które nakazywałyby wykonywanie regularnych badań, a problem wraz z upływającym czasem zaczyna się pogłębiać. Już po 40 roku życia znacznie zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia wady wzroku, zmniejsza się zdolność widzenia po zmroku, wydłuża się czas reakcji, pogarsza się ostrość widzenia oraz zdolność do oceniania prędkości i odległości6.
Jak poprawić ostrość wzroku? – soczewki czy okulary?
Wszystko zależy od tego, jaką decyzję podejmie lekarz przeprowadzający badanie. Dlatego, mimo iż granica określająca wadę wzroku wyznaczona została jedynie u kierowców zawodowych, gdzie wynosi +/- 8 D, niezależnie od kategorii prawa jazdy zawsze bardzo ważny jest efekt osiągnięty po zastosowanej korekcji7. To właśnie na tej podstawie lekarz wyda decyzję czy możemy prowadzić samochód w okularach korekcyjnych, soczewkach kontaktowych czy naprzemiennie.
Coraz więcej kierowców uważa, że aby zwiększyć bezpieczeństwo na drodze i poprawić komfort jazdy obowiązkowe badania narządu wzroku powinny być przeprowadzane raz w roku. Dlatego choć taki obowiązek nie został objęty przepisami prawa, powinniśmy sami podjąć decyzję o regularnym badaniu oczu i zadbać o korekcję nawet niewielkiej wady wzroku.
